Het verhaal over vet, cholesterol en eieren
In het midden van de vorige eeuw introduceerde Dr. Ancel Keys het idee dat vet, vooral verzadigd vet, schadelijk zou zijn voor onze gezondheid. Dit concept staat bekend als de ‘Diet-Lipid-Heart’-hypothese, wat suggereert dat het consumeren van vet leidt tot ongezonde cholesterolwaarden (dyslipidemie). Hieraan verbonden is het verhaal over cholesterol in voeding, dat overigens niet hetzelfde is als het cholesterol dat het menselijk lichaam produceert, namelijk LDL of HDL.
In de wetenschap is er echter geen causaal verband aangetoond tussen het consumeren van cholesterol of (verzadigd) vet en ongezonde cholesterolwaarden. Een studie over een 88-jarige man die dagelijks 25 eieren at en toch gezonde cholesterolwaarden had, spreekt boekdelen (1). Helaas blijft kortzichtige logica vaak hangen, met schadelijke gevolgen voor de gezondheid, omdat velen gezonde vet- of cholesterolrijke voeding vermijden en deze vervangen door ongezonde industriële voedingsmiddelen, zoals low-fat producten.
Het is hoog tijd om cholesterol en vetrijke natuurlijke voeding te bevrijden van hun slechte imago, vooral omdat eieren als superfood worden beschouwd, vooral de omega-3 variant waar dit artikel zich op richt.
Wat zijn omega-3 eieren
Eieren verrijkt met omega-3 bevatten dezelfde hoeveelheid cholesterol en (verzadigd) vet als ‘normale’ eieren, maar vertonen een andere verhouding tussen omega-3- en omega-6-vetzuren. Dit verschil ontstaat doordat de kippen voornamelijk lijnzaad consumeren, dat rijk is aan omega-3.
In plaats van de gebruikelijke verhouding van 1:11 bij gewone eieren, wordt de omega-3:6-ratio door het voeren van lijnzaad aan kippen 1:2.
Dat is heel wenselijk, want een deel van het probleem in ons westerse voedingspatroon, zit hem in het overmatig consumeren van omega-6 en het ontoereikend innemen van omega-3. Deze onbalans leidt tot verhoogde ontstekingen in het lichaam, wat weer kan bijdragen aan het ontstaan van hart- en vaatziekten, depressie en chronische pijn. Grootschalig onderzoek, zoals meta-analyses, toont aan dat het aanvullen van omega-3 gunstig is bij deze aandoeningen.
Omega-3 verhogen tegen (hart)ziekte of depressie
Het consumeren van omega-3-vetzuren via voeding vermindert het risico op hartaandoeningen, remt de groei van prostaat- en borstkanker, vertraagt het verlies van immunologische functies en is essentieel voor een normale ontwikkeling van hersenen en zicht (3).
Bovendien resulteert het gebruik van omega-3 in het verminderen van depressieve symptomen bij mensen met een depressie. Uit een meta-analyse (26 studies, N = 2160) blijkt dat het huidige bewijs aantoont dat omega-3 (EPA/DHA) hierbij helpt bij een dosering van ≤1 gram per dag (4).
Een andere meta-analyse (13 studies, N = 127.477) concludeert dat het suppleren van omega-3 het risico op een myocardinfarct, hart- en vaatziekten en sterfte door hart- en vaatziekten verlaagt, evenals het algemene sterfterisico. Dit verband is lineair gerelateerd aan de dosis omega-3 die de persoon ontvangt (5).
Wat zegt onderzoek over omega-3 eieren
In een onderzoek waarbij de experimentele groep gedurende 3 weken dagelijks drie omega-3 verrijkte eieren consumeerde, werd waargenomen dat de microvasculaire functie van bloedvaten verbeterde, de bloeddruk stabiliseerde (en indien hoog, verlaagde) en de triglyceriden niveaus daalden (2). Verhoogde triglyceridewaarden worden geassocieerd met hart- en vaatziekten.
Een tweede RCT-studie toonde aan dat bij mensen die gedurende vier weken dagelijks 4 omega-3 eieren aten, de totale cholesterol- en LDL-C-waarden niet toenamen, terwijl de triglyceriden (TG) afnamen. Bovendien bleek uit het onderzoek dat het eten van deze eieren de grootte van LDL-deeltjes beïnvloedde, met een verschuiving naar minder atherogene deeltjes, wat beschermend is tegen atherosclerose, volgens de onderzoekers (3).
Opmerkelijk genoeg leveren drie eieren rijk aan omega-3 ongeveer dezelfde hoeveelheid omega-3 op als één maaltijd met vis (3).
Conclusie
Het consumeren van eieren zou potentieel ongezond kunnen zijn, wanneer dit bijdraagt aan een verstoring van de omega-3/omega-6-verhouding in het voedingspatroon. De verhouding in eieren is afhankelijk van het dieet van de kip. Het sleutelwoord hier is balans, vergelijkbaar met hoe een teveel aan water voor sommigen fataal kan zijn, hoewel water op zichzelf niet ongezond is. Onze voorouders hadden een zeer gevarieerd dieet met vlees, vis en eieren met een totale omega-3/omega-6-verhouding van 1:2 of 1:3, terwijl het westerse dieet nu meer in de richting van 1:15 neigt. Dat laatste is de kern van het probleem.
Het draait dus niet om cholesterol of (verzadigd) vet, maar o.a. om de verhouding omega-3 en omega-6 dat we binnenkrijgen. Dit is bij de meeste Nederlanders ernstig uit balans en dit draagt bij aan (chronische) ontsteking en daardoor atherosclerose. Westerse en Nederlandse diëten bevatten namelijk te veel omega-6, bijvoorbeeld afkomstig uit granen en zonnebloemolie.
Omega-3 eieren kunnen dit omega-6 probleem herstellen en compenseren, waardoor ze een betaalbare oplossing vormen die tegelijkertijd een rijke bron is van andere voedingsstoffen.
